La Nina için kısaca 2024 yılında kuraklık ve ölümcül sıcaklara neden olan El Nino’nun benzeri denebilir.
Uzun zamandır beklenen La Nina sonunda geldi. Ancak beklenenden zayıf olduğuna dikkat çeken meteorologlar, her zamanki kadar çok hava sorununa yol açmasının pek olası olmadığını belirtiyor.
Uzmanlar, geçen ilkbahardan bu yana bu iklim fenomeninin gelmesini bekliyorlardı. Nihayet ocak ayının başlarında Ulusal Okyanus Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından Orta Ekvator Pasifik Okyanusu’ndaki suların soğuduğu doğrulandı. La Nina’nın bir benzeri olan El Nino, üç yıllık olağandışı bir sürecin ardından geçen yıl haziran ayında sona ermişti.
Weather & Radar’da meteorolog olan Lars Lowinski, 2024/25 kış sezonu için yapılan tahminlerin yaz aylarında başlayan çok daha belirgin bir olay öngördüğünü söylüyor: “Ancak gerçekte, çok daha uzun aylar aldı ve net bir sinyal ancak Aralık 2024’te ortaya çıktı ve 2020’nin sonları ile 2023 arasında gördüklerimize kıyasla oldukça zayıf.”
Geç ortaya çıkması muhtemelen birçok araştırmaya konu olacak. NOAA’daki uzmanlar şimdiden La Nina’nın gelişindeki gecikmenin dünyanın ısınan okyanuslarından etkilenmiş ve hatta bu nedenle maskelenmiş olup olmadığını merak ediyor.
La Nina nedir?
El Nino Güney Salınımı (ENSO), tropikal Pasifik Okyanusu’nda deniz yüzeyi sıcaklığı ve atmosferik değişikliklerin dönüşümlü bir modeli. Geçen yıl dünyanın bazı bölgelerinde kuraklık, gıda kıtlığı ve ölümcül sıcaklıklara yol açtı.
La Nina bu döngünün bir aşaması ve doğu-orta Ekvator Pasifik’te ortalamadan daha soğuk deniz yüzeyi sıcaklıkları ile karakterize ediliyor. Bu deniz yüzeyi sıcaklığı salınımının diğer ucu olan El Nino ise ortalamadan daha sıcak yüzey suyuna sahip.
Mevsimsel bir fenomen olan ENSO arka arkaya birkaç ay sürüyor ve dünya çapında hava modellerini etkileyen atmosferik değişiklikler getiriyor.
Küresel sıcaklıkların yanı sıra yağmur veya kar modellerini genellikle nispeten öngörülebilir şekillerde değiştirebiliyor. La Nina küresel sıcaklıkları düşürme eğiliminde ve Amerika’nın güney ve batısında daha kuru; Endonezya, Kuzey Avustralya ve Güney Afrika’da ise daha yağışlı hava getiriyor.
Tipik olarak daha fazla Atlantik kasırgasını da beraberinde getiriyor ancak meteorologlar bu aşamanın en kötü sezonun başladığı yaz aylarında dağılacağını tahmin ediyor.
La Nina, Avrupa için ne anlama geliyor?
Lowinski, La Nina’nın Avrupa’daki en büyük sinyalinin kış aylarında görülebileceğini belirtiyor. Bunun nedeni, telekonneksiyon mekanizması denilen bir şey: dünyanın diğer bölgelerindeki büyük ölçekli hava modelleri, eve daha yakın olanlarla etkileşime giriyor.
Pasifik’te iki farklı bölge izleniyor: Orta Pasifik (CP) ve Doğu Pasifik (EP). İkisi arasında ayrım yapmak önemli çünkü bu iki havzada olup bitenlerin hava durumumuz üzerinde farklı etkileri var.
“La Nina sırasında en güçlü soğuk anomalisi EP bölgesindeyse, Kuzey Atlantik ve Batı Avrupa bölgesi daha zayıf fırtınalara veya alçak basınç sistemlerine ve genellikle daha kuru ve bazen daha soğuk koşullara yol açan daha fazla engelleme yüksekliğine eğilimli,” diyen Lowinski, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ancak CP bölgesindeki bir soğuk anomalisi, daha güçlü bir jet akımı ve yakın Atlantik ve batı Avrupa’da daha fazla fırtına aktivitesi ile pozitif Kuzey Atlantik Salınımı (NAO) modeline benzeyen bir modelle sonuçlanma eğiliminde ve bu da daha ılıman, daha ıslak ve daha rüzgarlı koşullarla sonuçlanıyor.”
Lowinski, teoride durumun bu olduğunu ancak NAO, ekvatora yakın stratosferdeki rüzgarlar ve hatta Hint Okyanusu üzerindeki tropikal konveksiyon gibi diğer önemli oyuncuların da Avrupa’daki hava durumunu etkileyebileceğini belirtiyor.
Bunun da ötesinde, mevcut tahminler 2025 yazından önce nötr koşullara geri dönüleceğini gösteriyor. Bu nedenle bu sefer muhtemelen her iki yönde de güçlü bir eğilim olmayacak.
