<strong>Toplam nüfusun yüzde 27,2’sini oluşturan 22 milyon 750 bin çocuğun yaşadığı Türkiye ve Kuzey Kürdistan’da çocuklar, yoksunluk ve yoksulluktan, her türlü istismar ve sömürüden, ayrımcılıktan, savaşın yıkıcı etkilerinden, cezaevlerinde bulunmaktan ve ana dillerinde eğitim görememekten muzdarip.</strong>Türkiye ve Kuzey Kürdistan’da 10 milyonu aşkın çocuk, ana dilinde eğitim göremiyor. Cumhuriyetin kuruluşundan bugüne kadar Kürtlere, Müslüman olmayan halklara ve Türk olmayan nüfusa Türklük ve Türkçe tek seçenek olarak dayatılıyor.
Birleşmiş Milletler (BM), savaş ve yoksulluğun hüküm sürdüğü ülkelerde, yaşam mücadelesi veren çocukları korumak ve koşullarını iyileştirmek için 20 Kasım 1989’da Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni imzalayarak, 2 Eylül 1990’da yürürlüğe koydu. Sözleşmede, dört temel ilke olan ”ayrım gözetmeme, çocuğun yüksek yararı, yaşama ve gelişme hakkı ile katılım hakkı” yer aldı. Sözleşmeye 196 ülke taraf oldu. En fazla onaylanan “insan hakları belgesi” niteliğini taşıyan sözleşmeyi Türkiye de 27 Ocak 1995’te yürürlüğe koydu, ancak çocuk hakları sadece kağıt üzerinde kaldı.
364 çocuk katledildi
AKP’nin görevde olduğu 2004-2015 yılları arasında Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (THİV) verilerine göre en az 241 çocuk polis veya asker tarafından katledildi. Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) Derneği Türkiye Temsilciliği’nin desteğiyle Fisa Çocuk Hakları Merkezi’nin hazırladığı rapora göre; 2015-2020 tarihleri arasında 123 çocuk yaşamını yitirdi. Baran Tursun Vakfı’nın verilerine göre ise 2007 ila 2020 yılları arasında faili polis olan 403 ölüm yaşanırken, bunlardan 93’ü çocuk olarak kayıtlara geçti.
345 çocuk cezaevinde
Devlet eliyle katledilen çocukların yanı sıra yüzlerce çocuk anneleri ile birlikte cezaevlerinde tutuluyor. Adalet Bakanlığı’nın 2021 verilerine göre; Türk cezaevlerinde yaklaşık 345 çocuk, 780 de bebek anneleriyle birlikte kalıyor.
Çocuk işçiliği ve cinayetleri
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) 10 Haziran 2021’de yayınladığı rapora göre; dünyada çalıştırılan çocukların sayısı son dört yılda 8,4 milyon artarak 160 milyona yükseldi. Türkiye’de de özellikle yapılan yasa değişiklikleriyle beraber “çocuk işçi” sayısı arttı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Mart 2021’de yaptığı “Çocuk İşgücü Araştırması” na göre, 5-17 yaş grubunda çalışan çocuk sayısı 720 bin oldu. Bu sadece devletin açıklayabildiği rakam. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) 2021 verilerine göre; çocukların yüzde 30,8’i tarım, yüzde 23,7’si sanayi, yüzde 45,5’i ise hizmet sektöründe çalışırken, geri kalan yüz binlerce çocuk sokakta, küçük ve orta ölçekli işletmelerde, ağır ve tehlikeli işlerde sömürülüyor.
İSİG Meclisi’ne göre; 2013 ile 2021 yılı arasında en az 513 çocuk çalıştırıldığı işyerinde yaşamını yitirdi.
Çocuk istismarı
Mevcut yasa ve sözleşmelerin de uygulanmaması nedeniyle çocuğa yönelik cinsel istismar ve her türlü şiddet vakalarında artış yaşandı. The Economist’in 2019’da 60 ülkeyi kapsayan çocukların güvenliğine yönelik bir araştırmasında Türkiye, yüzde 56.7 ile listenin 18. sırasında yer aldı. Adalet Bakanlığı’nın yayımladığı 2019’a ait adli istatistiklere göre; ”cinsel dokunulmazlığa karşı suç” kapsamında, 49 bin 57 dava açıldı. Bunların 22 bin 689’u çocuklara yönelik cinsel istismar suçlarını oluşturuyor.
10 bin çocuk doğum yaptı
TÜİK’in 11 Temmuz Dünya Nüfus Günü nedeniyle açıkladığı doğum ve evlilik istatistiklerine göre; 2020’de 16-17 yaş grubunda olan 17 bin 47 kız çocuğu evlendirildi. 15-17 yaş arasında doğum yapan çocukların sayısı 9 bin 714’e çıktı. 2020’de 15 yaşın altında 142 kız çocuğu doğum yaptı.
156 bin öğrenci kayıp
Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsü salgını nedeniyle okulların uzun süre kapalı olması birçok sorunun büyümesine neden oldu. Türkiye ve Kuzey Kürdistan’da öğrencilerin birçoğu derslere erişim sağlayamadı. Türk Milli Eğitim Bakanlığının 2020-2021 eğitim öğretim yılı istatistiklerini göre; dönemin örgün eğitim kapsamındaki öğrenci sayısı 18 milyon 241 bin 881’den 18 milyon 85 bin 943’e geriledi. MEB’in istatistiklerine göre önceki yıla kıyasla öğrenci sayısı yaklaşık 156 bin azaldı.
Kız çocuklarının eğitimi
Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) raporuna göre; okul dışındaki çocukların sayısının 2020-2021 eğitim öğretim döneminde ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim çağındaki tam 675 bin öğrenci okul dışında kaldı. ERG’nin yaş bazlı okullaşma oranı hesaplamasına göre; kız çocukları tüm kademelerde erkek çocuklarının gerisinde kaldı. 2012-2013’te yüzde 98.9 olan ilkokul çağındaki kız çocuklarının okullaşma oranı, 2020-2021 eğitim öğretim yılında yüzde 93.1’e geriledi. İZMİR