UAEK Genel Müdürü Rafael Grossi, İran’da gerçekleştirdiği “yoğun istişareler” ardından Viyana’ya döndüğünde, UAEK denetimleri için geçici bir anlaşmaya vardıklarını belirtti.
Şüpheli askeri tesisler dahil bazı teftişleri sınırlandırmayı öngören İran yasasının, Amerikan yaptırımlarının kaldırılmaması halinde 23 Şubat’tan itibaren uygulanacağını belirten Grossi, “Erişim azalacak, bununla yüzleşelim, ancak gerekli gözetim ve doğrulama düzeyini koruyabileceğiz” dedi.
Bu üç aylık ama her an askıya alınabilecek “teknik çift taraflı” anlaşmaya göre, alandaki denetçilerin sayısı değişmeden kalacak ve habersiz kontroller mümkün olmaya devam edecek.
Grossi, “Kuşkusuz, stabil bir duruma ulaşmak için siyasi bir müzakere gerekecek ve bu benim sorumluluğumda değil” dedi.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Aragçi’ye göre, İran yasasının yürürlüğe girmesinden sonra “denetimler yüzde 20 ila 30 azalacak”. Aragçi, bunun kesinlikle 2015’te imzalanan nükleer anlaşmadan “çekilme” anlamına gelmediğini söyledi.
UAEK’in açıklamasına göre buna karşın İran birçok tesisteki faaliyetler ve ekipmanlara ilişkin kayıtları sağlamayacak. Burada gözetim kameraları verileri kast ediliyor.
Eğer üç ay içerisinde Amerikan yaptırımları tamamen kaldırılırsa bu bilgiler UAEK’e teslim edilecek, aksi halde tamamen silinecek.
5+1 grubu (ABD, Fransa, Almanya, Birleşik Krallık, Rusya ve Çin) ile İran arasında 2015’te Viyana1da imzalanan nükleer anlaşma, İran’ın atom bombası arayışından vazgeçmesi karşılığında yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasını görüyor. Ancak ABD, Donald Trump yönetimi döneminde 2018’de nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilerek maksimum baskı politikasına geçti. İran da bu yana yanıt olarak, anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başladı.
ABD’nin yeni başkanı Joe Biden, anlaşmaya geri dönmeye hazır olduğunu belirtti. Ama hem İran hem de ABD, ilk adımı atmak için topu birbirine atıyor.
Washington bir jest yaparak Avrupalıların konuya ilişkin müzakerelerine katılmak için yaptığı daveti kabul etti. Ancak bir gün sonra Biden ittifaklarını İran’ın Ortadoğu’daki “istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerine” yanıt vermek için ortak çalışmaya çağırdı.